Terapia fotodynamiczna

Terapia fotodynamiczna (PDT) to nowoczesna metoda leczenia zmian skórnych, która łączy zastosowanie światła o określonej długości fali z substancją wrażliwą na światło (tzw. fotosensybilizatorem).

Zabieg jest stosowany w leczeniu różnych problemów skórnych, zarówno o charakterze nowotworowym, jak i nienowotworowym.

Jest to zabieg nieinwazyjny, który nie wymaga nacięć ani znieczulenia ogólnego. Czas rekonwalescencji jest krótki, a efekty mogą być widoczne już po kilku zabiegach.
Terapia jest precyzyjna, działając tylko na zmienione komórki, oszczędzając zdrową skórę.

Jak działa terapia fotodynamiczna?

Aplikacja fotosensybilizatora: Na skórę nakłada się substancję wrażliwą na światło, która jest absorbowana przez komórki skóry, w tym komórki zmienione chorobowo.
Naświetlanie światłem: Po określonym czasie, kiedy fotosensybilizator działa na skórę, skóra jest naświetlana światłem o odpowiedniej długości fali (najczęściej czerwonym), co aktywuje substancję i prowadzi do zniszczenia komórek zmienionych chorobowo.

Usunięcie uszkodzonych komórek: Zmiany skórne, takie jak nowotwory skóry, brodawki czy zmiany zapalne, zostają usunięte dzięki fotochemicznemu działaniu światła, które prowadzi do ich zniszczenia.

Wskazania

Leczenie nowotworów skóry – szczególnie w przypadku powierzchownych postaci raka podstawnokomórkowego (BCC) i kolczystokomórkowego (SCC), a także dla leczenia niektórych rodzajów czerniaka.
Leczenie stanów przednowotworowych skóry – np rogowacenie słoneczne
Przewlekłe stany zapalne skóry – np. ziarniniak obrączkowatyBrodawki wirusowe i zmiany skórne o charakterze wirusowym (np. mięczak zakaźny).

Przeciwwskazania

Chociaż terapia fotodynamiczna jest bezpiecznym i skutecznym zabiegiem, istnieją pewne sytuacje, w których jej przeprowadzenie nie jest zalecane. Do głównych przeciwwskazań należą:

Nadwrażliwość na światło (fotodermatozy) – pacjenci, którzy mają tendencję do nadmiernej reakcji skórnej na światło słoneczne (np. porfiria, alergia na światło), nie powinni poddawać się terapii fotodynamicznej, ponieważ może to wywołać niepożądane reakcje skórne.
Ciąża i karmienie piersią – terapia fotodynamiczna nie jest zalecana w tych okresach, ponieważ brak jest pełnych danych dotyczących jej bezpieczeństwa w ciąży oraz podczas karmienia piersią.
Aktywne infekcje skórne – zmiany skórne z aktywnym stanem zapalnym lub infekcją, takie jak ropnie czy opryszczka, mogą stanowić przeciwwskazanie do zabiegu.
Nowotwory skóry w głębszych warstwach – PDT jest skuteczne głównie w leczeniu powierzchownych postaci nowotworów skóry (np. raka podstawnokomórkowego w fazie powierzchniowej), ale nie jest zalecane w przypadku głębszych postaci nowotworów, które wymagają bardziej inwazyjnych metod leczenia (np. chirurgia).
Zaburzenia w funkcjonowaniu wątroby lub nerek – ze względu na metabolizm fotosensybilizatora, osoby z ciężkimi chorobami wątroby lub nerek mogą mieć ograniczoną zdolność eliminowania substancji, co może zwiększyć ryzyko działań niepożądanych.
Stosowanie leków zwiększających wrażliwość skóry na światło – leki takie jak tetracykliny, sulfonamidy czy niektóre leki przeciwdepresyjne mogą zwiększać wrażliwość skóry na światło, co może prowadzić do nasilenia działań niepożądanych po zabiegu PDT.
Choroby autoimmunologiczne lub stany immunosupresji – w przypadku chorób, które osłabiają układ odpornościowy, istnieje ryzyko nieprawidłowej reakcji na zabieg.

Zalecenia po terapii fotodynamicznej (PDT)

Po zabiegu terapii fotodynamicznej ważne jest, aby pacjent przestrzegał kilku zaleceń, aby zapewnić prawidłowe gojenie się skóry i uniknąć ewentualnych powikłań.

Po zabiegu

Unikaj ekspozycji na słońce przez co najmniej 48 godzin po zabiegu. Fotosensybilizator nadal działa, a skóra jest bardziej wrażliwa na promieniowanie UV. Zaleca się unikanie wychodzenia na słońce w godzinach 10:00–16:00.
Stosuj krem z wysokim filtrem UV (min. SPF 50) przez kilka tygodni po zabiegu, nawet w pochmurne dni, aby chronić skórę przed przebarwieniami.
Nie opalaj się (naturalnie ani w solarium) przez co najmniej 4–6 tygodni po zabiegu.
Unikaj intensywnych ćwiczeń fizycznych oraz wszelkich aktywności, które mogą powodować pocenie się przez co najmniej 24 godziny po zabiegu.
Pielęgnuj skórę delikatnie – stosuj łagodne środki oczyszczające i unikaj silnych peelingów oraz drażniących kosmetyków.
Nie zdrapuj strupków i nie pocieraj skóry w miejscu zabiegu. Strupki to naturalny proces gojenia się skóry, który należy pozostawić w spokoju.
Miej oko na miejsce zabiegu – jeśli zauważysz jakiekolwiek niepokojące objawy, takie jak intensywne zaczerwienienie, pęcherze, silny ból, opóźnione gojenie się rany lub objawy infekcji, skontaktuj się z lekarzem.

Pielęgnacja skóry po zabiegu

Chroń skórę przed czynnikami drażniącymi – unikaj gorącej wody, sauny, basenów z chlorowaną wodą oraz agresywnych zabiegów kosmetycznych (np. mikrodermabrazji) przez kilka tygodni po PDT.
Stosuj nawilżające preparaty, które wspomogą regenerację skóry i zmniejszą dyskomfort np Argosulfan, Argotiab, Cicaplast lub Cicalfate